پرسونا چیست؟ تعیین و طراحی پرسونای مشتری

بازاریابی مبتنی بر پرسونا، یکی از اصول بازاریابی دیجیتال است. پرسونای مشتری که نمایانگر مشتریان بالقوه و مشتریان بالفعل شماست به طور گسترده در تبلیغات، فروش، طراحی وب و نرم افزار و در برقراری ارتباط با سهامداران نقش بسیار کلیدی را ایفا میکند. ایجاد پرسونا رایجترین تکنیک آمادهسازی دانش است که طراحان برای ایجاد درک معنادار از کاربرانی که باید به آنها خدمت رسانی کنند، استفاده میکنند. برای رسیدن به تصویر شفافی از مخاطب یا مشتریان و آشنایی با سلایق متنوع آنها و در نهایت برای رشد و سودآوری کسبوکار و رسیدن به موفقیت باید طراحی پرسونای مشتری را قبل از هر چیزی در الویت قرار داد.
پرسونا (Persona)؛ طراحی تفکر کسب و کار شما
پرسونا نمایشی از کاربری است که شما آن را هدف قرار میدهید. پرسونا در لغت به معنای نقاب شخصی است.
پرسونا، شامل شخصیتهایی میشود که بخشی از کاربران محصول وخدمات یا بازار هدف شما محسوب میشوند. اگر مقداری به عقب برگردید متوجه میشوید پرسوناها از شما میخواهند که ببینید کاربران شما واقعاً چه کسانی هستند (یا انواع کاربرانی که میخواهید روی آنها تمرکز کنید) بنابراین، ممکن است از مجموعهای از کهن الگوها استفاده کنید تا شخصیتهای کاربران هدفتان که یک یا چند شخصیت نیمه تخیلی براساس مشتری فعلی (یا ایده آل) شما است، بهدست آید.
پرسوناها پروفایل های خیالی هستند که نشان دهنده گروه هایی از افراد مشابه در یک مخاطب هدف هستند. آنها می توانند به شما کمک کنند تا بفهمید چگونه می توانید در سطح شخصی تر به افراد دسترسی پیدا کنید، در حالی که پیام ها، پیشنهادات و محصولات مناسب را در زمان مناسب ارائه می دهند
پرسوناها را میتوان با مصاحبه، پرسشنامه و حتی ابزارهای فوقالعاده کاربردی اینستاگرام مانند نظرسنجیها تقسیم بندی بر اساس داده های جمعیتی و روانشناختی مختلف برای بهبود بازاریابی محصول طراحی و ایجاد کرد.
چرا به پرسونا مخاطب نیاز داریم؟
یکی از اولین و مهمترین دلایل آن نیاز به پرسونا این است که برای همه افراد جامعه سراغ تبلیغات یا تولید محتوا نرویم. در غیر اینصورت اتفاقی که میافتد این خواهد بود که هزینه زیادی برای جذب مخاطبان کسبوکارتان انجام دادهاید اما چیزی جز نرخ بازگشت سرمایه کم نصیبتان نشده است.
باید بدانید درست است سرمایهگذاری در رسانههای عمومی مانند: تلویزیون، رادیو و ... آگاهی از برند شما را افزایش میدهد اما لزوما فروشی برایتان به همراه نخواهد داشت.
با همه این تفاسیر، شما باید پرسونا را برای گروهی از مخاطبان خود درنظر بگیرید که توان و تمایل اولیه به محصولات یا هدمات شما را داشته باشند در غیر اینصورت مغلوب خواهید شد.
دومین دلیل مهم برای داشتن پرسونا این است که از آنجاییکه پرسونای مخاطب نشان دهنده افرادی است که مشتریان، مخاطبان یا مراجعان پیامهای بازاریابی و تبلیغاتی شما هستند؛ نیازها و خواستههای این مخاطبان را هدف بگیرید و کمک کنید تا چه چیزی را به آنها پیشنهاد دهید.
پرسونای مخاطب هدف، همچنین با دادن فرصتی به شما برای شناخت بهتر احساسات آنها به ایجاد یک کمپین خلاق کمک میکند. بنابراین، راهی برای درک مشکلاتی که معمولاً مخاطبان با آنها درگیر هستند، ارائه میدهید تا آنها را خوشحال کنید. آنها ابزارهای خلاقانهای هستند که به بازاریابان راهی برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد پایگاه مشتری خود میدهد.
⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔
بیشتر بخوانید:
⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔
۴ نوع مختلف پرسونا
1) پرسونای هدفمند (Goal-directed Personas)
تمرکز این نوع از پرسونا بر این است که کاربر معمولی من میخواهد با محصول من چه کاری انجام دهد؟ هدف یک پرسونا هدفمند بررسی فرآیند و گردش کاری است که کاربر شما ترجیح میدهد از آن برای دستیابی به اهداف خود در تعامل با محصول یا خدمات شما استفاده کند. این فرض ضمنی وجود دارد که شما قبلاً به اندازه کافی تحقیقات کاربر انجام دادهاید تا متوجه شوید که محصول شما برای کاربر ارزش دارد یا خیر و با بررسی اهداف آنها میتوانید نیازهای آنها را برآورده کنید.
2) پرسونای مبتنی بر نقش(Role-Based Personas)
دیدگاه مبتنی بر نقش نیز به نوعی همان پرسونای هدفمند است با این تفوت که پرسونای مبتنی بر نقش، عمدتاً مبتنی بر دادهها تمرکز دارد و دادههایی را از منابع کیفی و کمی ترکیب میکند. همچنین این دیدگاه بر نقش کاربر در سازمان تمرکز دارد. در برخی موارد، طراحی نقش برای پرسونا باید به نقشی که کاربران ما در سازمانها یا زندگی گستردهتر خود ایفا میکنند، منعکس شود. شخصیتهای مبتنی بر نقش مبتنی بر واقعیتهای انجام کار در شرکت هستند. آنها خواستهها، چالشها و زمینه یک نقش را توصیف میکنند، نه صرفا یک الگوی کهن خیالی کاربر.
3) پرسونای تعاملی (Engaging Personas)
پرسونای تعاملی میتواند هم مخاطبان هدفمند و نقشدار و هم مخاطبان خیالی و کهن را در برگیرند. این پرسونا به گونهای طراحی شده است که طراحانی که از آنها استفاده میکنند بتوانند بیشتر با آنها تعامل کنند. ایده این است که یک رندر سه بعدی از یک کاربر با استفاده از پرسونا ایجاد شود. هرچه افراد بیشتری با شخصیت ارتباط برقرار کنند و آنها را واقعی ببینند، احتمال بیشتری وجود دارد که آنها را در طول طراحی فرآیند در نظر بگیرند و بخواهند بهترین محصول را به آنها ارائه دهند. این پرسوناها احساسات کاربر، روانشناسی، سوابق آنها را بررسی میکند و آنها را با وظیفهای که در دست دارند مرتبط میکنند. این دیدگاه بر این نکته تأکید میکند که چگونه داستانها میتوانند شخصیتها را درگیر کنند و به آنها جان ببخشند.
4) پرسونای خیالی (Fictional Personas)
پرسوناها شخصیتهای خیالی هستند که بر اساس تحقیقات خود ایجاد میکنید تا انواع مختلف کاربرانی را که ممکن است از خدمات، محصول، سایت یا برند شما به روشی مشابه استفاده کنند، نشان دهند. ایجاد پرسونا به شما کمک میکند نیازها، تجربیات، رفتارها و اهداف کاربران خود را درک کنید.
ویژگیهای یک پرسونای خوب چیست؟
برای طراحی پرسونای متناسب با برند خود بهتر است از این ۹ ویژگی استفاده کنید.
1- پرسونا خیالی و با اطلاعات از پیش تعیین شده ذهن خود یا طوفان فکری نباشد.
2- الگوهای رفتاری مخاطبان واقعی شما را به تصویر بکشد.
3- با توجه به شرایط موجود تصمیمگیری میکند نه شرایط ایدهآل
4- شامل اطلاعات زیر باید باشد:
• نام پرسونا
•اطلاعات دموگرافی (جنسیت، سن، موقعیت مکانی، وضعیت تاهل، خانواده)
5- اهداف و نیازها
6- نگرانیها یا pain points
7- منابع کسب اطلاعات
8- ترجیحات محتوایی
9- رفتارها
۸ گام برای طراحی پرسونا مخاطب
1) برنامهریزی
• مخاطبان من چه کسانی هستند؟
• چند نوع مخاطب هدف یا پرسونا وجود دارد؟
2) جمعآوری دادهها
• به چه اطلاعاتی نیاز داریم؟
• این اطلاعات را از چه منابعی میتوانیم بهدست آوریم؟ ا
• شبکههای اجتماعی
• آمار سایت
• جلسه گذاشتن با مخاطب
3) روشها
از چه روش یا روشهایی میتوانیم اطلاعات کسب کنیم؟
• جستجوی هشتگ
• رصد رقبا
• خود مخاطب
• مشاهده
• مصاحبه
• پرسشنامه
4) تمایز اصلی
بعد از آمادهسازی پرسشنامه اولیه باید به کشف تمایز اصلی بپردازیم. کشف تمایز اصلی به این معنا است که با توجه به دادههایی که جمعآوری کردید و روشهایی که از آنها برای کسباطلاعات از مخاطبان بهدست آوردید، چند نوع پرسونا پیشرویتان وجود دارد تا از آنها برای هدف قرار دادن مخاطبان خود استفاده کنید.
بهطورکلی سه دسته تمایز اصلی در پیدا کردن پرسونا داریم:
1- نقش کاربر
زمانی که کسبوکار، کاربرها را براساس کاری یا تعاملی که با ما دارند دستهبندی میکنند. مثال: پرسونای شرکت علی بابا براساس نقش کاربر طراحی شده است. پرسونای اصلی( کسانی که به سفرهای کاری بیشتری میروند)
2- هدف کاربر
زمانیکه کاربر را براساس آن هدفی که از کسبوکار دارد یا انتظار دارد دستهبندی میکند. مثال: افراد برای ورزش کردن اهداف مختلفی دارند.
3- دسته کاربر
کاربران را براساس ورودیهای پرسونا اعم از: دموگرافیک، ویژگیهای شخصیتی و... دستهبندی میکنند.
4) یکپارچهسازی دادهها
بعد از پیدا کردن تمایز اصلی بین کاربرانتان میتوانید به یک اجماع کلی برسید و در نهایت بدانید با چه نوع پرسوناهایی مواجه هستید.
• براساس نقش کاربر چه پرسوناهایی خواهیم داشت
• بر مبنای هدف کاربر چه پرسوناهایی خواهیم داشت
• برمبنای دستهبندی کاربر چه پرسوناهایی خواهیم داشت
توجه داشته باشید که تک تک این موارد، باید مشخص گردند.
5) اسکلت پرسونا
اسکلت پرسونا نمایانگر اطلاعات اصلی پرسونا یا مخاطب شماست که درگیر اطلاعات جزئی پرسونا شما نمیشود. در واقع تنها ستونهای ساختمان اصلی را مشخص میکند. رسیدن به این اسکلت از پرسوناها به ما کمک میکند تا دقیقتر بتوانیم آنها را بشناسیم و الویتبندیشان کنیم. زیرا از روی این اسکلت کلی میتوان تشخیص داد پرسونای اولیه، ثانویه و آنتی پرسونا ما چه مخاطبانی خواهند بود.
6) الویتبندی
الویتبندی پرسوناها، با توجه به نیاز کسبوکار شما صورت میگیرد. پس از شناسایی سگمنت مخاطبان خود و دستیابی به پرسوناهای مختلف، حالا نوبت الویتبندی گونههای مختلف پرسونا است.
7) پروفایل پرسونا
در نهایت به پروفایل پرسونا میرسیم که متشکل از شخصیتهای تخیلی است که از دادههای تحقیق واقعی در مراحل قبل به آنها رسیدیم. آنها اطلاعات یا دادههای کلیشهای از پیش تعیین شده نیستند، تنها الگوهای کهنی هستند که حاصل مطالعات عمیق و تحلیلهای دقیق هستند. بنابراین، پرسوناها میتوانند بهعنوان یک روش قدرتمند برای معنا بخشیدن به دادههای شما عمل کنند.
⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔
بیشتر بخوانید:
مدیر بازاریابی موفق چه ویژگی هایی دارد؟
⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔
سوالاتی که باید برای طراحی پرسونا مطرح شود
1+ میزان حساسیت مخاطب من به قیمت چقدر است؟
2+ مخاطب من جه دغدقهها و نگرانیهایی دارد؟
3+ منابع کسب اطلاعات مخاطب من کجاست؟
4+ میزان رابطه با تکنولوژی در مخاطب من چقدر است؟
5+ او از چه عباراتی برای جستجو استفاده خواهد کرد؟
6+ آیا او از شبکههای اجتماعی استفاده میکند؟ اگر جواب بله است. چه شبکههای اجتماعی؟ رفتار مخاطب را در آنها تحلیل کنید
7+ ترجیحات محتوایی مخاطب من چیست؟ ( آیا او متن، تصویر یا ویدیو را ترجیح میدهد؟)
8+ پیامهای اصلی بازاریابی که میخواهید مخاطبتان بشنود چیست؟
9+ پیشنهاد منحصربهفرد شما برای فروش به مخاطب چیست؟
10+ چه نوع سبک زندگی و تفریحاتی دارد؟
11+ موانع تصمیمگیری مخاطب من چیست؟
• عام
• خاص
• نقاط درد
12+ سوالات در باره دموگرافیک
• سن
• جنسیت
• وضعیت تاهل
• تحصیلات
• درآمد
13+ اهداف؛ ارزش، آرزوها
• هدف استفاده از محصول
• اصولی که به آن پایبند است
• آرزوهای محقق شده توسط کسبوکار
14+ سبک زندگی
• الویت اول زندگیش چیست؟ کار؟ خانواده؟زندگی شخصی خودش؟ کار
• یک روز متعارف او چگونه میگذرد؟
• سبد هزینههایش چقدر است؟
• اوقات فراغتش کجاست؟
ترفندهای جذابتر کردن پرسونا
یکی از ترفندهای جذابتر کردن پرسونا، استفاده از ابزار روند زندگی است. این ابزار یک ابزار مکمل پرسشنامه است. زمانی از آن استفاده میشود که یک سری اطلاعات را بهطور مستقیم و غیرمستقیم درباره پرسونای کسبوکار خود بهدست آوردید اما همچنان یک سری اطلاعات را نمیتوانید از مخاطب هدف خود بپرسید در نتیجه به اطلاعات جزئیتر برای شناخت بیشترمخاطب خود دسترسی ندارید.
با استفاده از این روش میتوان اطلاعات جزئی از زندگی روزمره مخاطبها را بهدست آورد تا کسبکارتان بتواند بهطور دقیق روی پرسونا تاثیر بگذارد.
برای مثال: میخواهم از مخاطب بپرسم جمعه خود را چطور گذرانده است؟
در اینجا ابزار روند زندگی را با یک مقوای بزرگ ایجاد میکنیم و از با استفاده از یک ماژیک شروع روز و پایان روز را روی مقوا مشخض کنیم تا به اطلاعات مخفیانه موردنظر برسیم.
از این ابزار به دو منظور استفاده میشود: 1. یک سری اطلاعات یا چیزها را خود کسبوکار القا میکند و 2. یک سری چیزها را از مخاطب میخواهیم در Sticky note قرار دهد.
نکته: باید تصاویر یا المانها را بهوسیله استیکی نت از قبل ایجاد کرده باشید. این المانها میتواند شامل: دوش گرفتن، بیدارشدن از خواب، موسقی گوش دادن و ... باشد.
پرسونا منفی چیست؟
شخصیت منفی نمایشی نیمه تخیلی از کمترین احتمالات پروفایل مشتری شماست. به آنها شخصیت های انحصاری نیز گفته میشود که مجموعهای از نیازها، ارزشها و رفتارهای افراد هستند که آنها را از مشتری ایدهآل شما متمایز میکند.
دو نمونه از طراحی پرسونا
- مثال اول
از پرسونا: شهاب ۳۲ ساله مدیر محتوا با درآمد ۲۰ میلیون درماه
+ چالشها:
• آموزش آسان و روان در قالبهای متفاوت(متن،تصویر،ویدیو،پادکست) از سایتهای خارجی با خلق ارزش سرگرمی و محتوا (رایگان)
• پیدا کردن منبعی غنی و روا برای یادگیری، که نیاز به سرچ کردن اصطلاحات و مراحل کار در دیگرسایتهای انگلیسی و ایرانی نباشد
• تولید مقالات به روز از خواندن منابع انگلیسی (رایگان)
• پشتیبانی از مطالبی که برای کاربر سوال برانگیز است
• پاسخگویی به کامنتهای مقالات برای ایده گرفتن جهت تولید محتوای جدید و اطلاع رسانی به کاربر که کامنت و نقدش جدی گرفته شده است.
• استفاده از ساختار پیلار در تهیه مقالات
• آپدیت مقالات هر ۶ ماه یکبار
• هزینه مناسب برای دریافت آموزشهای پیشرفته + گارانتی دوره
• در زمینه هایی که من آموزش میدم حالا من چه دستهبندی موضوعی باید داشته باشم که من را متخصص بدونن و از من مشاوره بگیرند؟
• شبکه های اجتماعی ( بررسی و تحلیل شبکههای اجتماعی مثل: اینستاگرام،لینکدین،کوارا،ردیت، یوتویوب توئیتر،الگویتم، استراتژی، رشد)
• سئو (استراتژی، بک لینک سازی،اشتباهات،نکات..)
• تولید محتوا ( متن،پادکست،ویدیو،پکیج)
+ سبک زندگی:
اوقات فراغتش را در اینستاگرام، نمایشگاهها، سمینارهای مختلف، باشگاه انقلاب،پ اساژها و کافهها میگذراند.
+ تاثیرپذیری:
شهاب از چه افرادی تاثیر میگیرد؟
⏔ اینفلونسرهای فان مثل حسن ریوندی
⏔ آموزش تولید محتوا
⏔ بیزنس کوچینگها
⏔ مجله های توسعه فردی یا انگیزشی
⏔ مشاور و استراتژیست کسبوکارهای دیجیتال
⏔ گرافیک دیزاینر،
⏔ اخبار تکنولوژی مثل ۱۹ کالا،
⏔ فروشگاهای اینترنتی مثل دیجی کالا،کالا تیک،
⏔ بلاگر سئو
+ منابع کسب اطلاعات:
• سرچ گوگل + لینکدین + اینستاگرام، وبینارهای آنلاین برای سوالها و استفاده از منابع معتبر برای تولید محتوا
+ حضور دیجیتالی:
صبحها ساعت ۸ تا ۱۲ عصرها ۵ تا ۹ شب
+ ترجیح محتوایی:
اینفوگرافیک، متن، کاتالوگ، ویدیو، موشن گرافیک
- مثال دوم
شرکت استارتاپی: شرکت ایکس واقع در تهران که از یک مجموعهای از جوانان20 تا 30 سال تشکیل شده است و همگی به تازگی از دانشگاهای معتبر فارغالتحصیل شدهاند نیاز به گرفتن مشاوره در زمینه تولید محتوا و یا بازاریابی دیجیتال دارند. آنها به یک سایت معتبر برای برون سپاری فعالیتهای دیجیتال مارکتینگ خود نیاز دارند تا بتوانند از ابتدای مسیر گام درست و محکمی در صعنعت خود بردارند، بودجهی پرداختی آنها معمولا متوسط است پول زیادی نمیتوانند پرداخت کنند.
+ منابع کسب اطلاعات:
لینکدین، سرچ گوگل، یوتویوب
+ چالشها:
• یک جلسه مشاور رایگان
• هزینه ی مناسب برای مشاوره در فازهای مختلف
• سایت من جز ۱۰ لینک اول هست
• از آموزش های من خوشش اومده
• به روز و پیشرو در صعنت ( تولید محتوا، سئو، شبکههای اجتماعی) از مقالات آپدیت
• یک پیشنهاد آموزشی برای آموزش تیم محتوای حودش در آینده
• پشتیبانی یکساله برای مشاوره
+ سبک زندگی:
نمایشگاههای مختلف در حوزه ایده و کسبوکار، الکامپ، سمینارها، کلاسهای آموزشی در دانشگاههای معتبر تهران، کافه گردی در انقلاب، اینستاگرام
+ تاثیرپذیری:
⏔ اینستاگرام
⏔ افراد موفق مثل: سایمون سینک، مایک بلومبرگ، مارک زاکربرگ، بیلگیتس
⏔فود بلاگرهای ایرانی: امیرفود
⏔ کسب وکارهای آنلاین: دیجیکالا، اسنپ
⏔ بلاگرهای فعال در حوزه آموزش اینستاگرام: علیرضا سوشال، دیلی رضا
⏔ بلاگرهای فعال در حوزه امنیت و مشاوره پیج اینستاگرام: علی کاووسی
⏔ اساتید دانشگاه در حوزه مارکتینگ
⏔ افراد موفق و سرشناس: استاد شعبانعلی و استاد عادل طالبی
+ ترجیح محتوایی:
ویدیو، مقاله، اینفوگرافی
⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔
بیشتر بخوانید:
⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔⏔
کلام آخر
طراحی پرسونا به شما کمک میکند نیازها، تجربیات، رفتارها و اهداف کاربران خود را درک کنید. همچنین میتواند به شما کمک کند تا با دیدی واقعبینانه با مخاطب هدف خود آشنا شوید و به استقبالش بروید. هر چقدر دید شما عمیقتر و اطلاعات مخاطبانتان بیشتر در دست باشد، شما میتوانید گل نهایی که همان ایحاد ارزش برای مشتریان بالقوه و نرخ بازگشت سرمایه قابل توجه است، کسب کنید و کسبوکار خود را سرپا نگه دارید.
~~ سوالات متداول ~~
1. انواع مختلف پرسونا کدامند؟
• پرسونای هدفمند(Goal-directed)
• پرسونای مبتنی بر نقش(Role-Based)
• پرسونای تعاملی(Engaging )
• پرسونای خیالی(Fictional)
2. پرسونا چیست؟
پرسونا یک تصویر فرضی و شفاف از یک فرد یا کسبوکار است که میتواند مشتری، مخاطب یا خریدار ایدهآل ما باشد و فکر کنیم این تصویر، در مورد اکثریت مشتریان، مخاطبان یا خریداران ما صادق است. در واقع، مجموعهای از ویژگیها، ترجیحات، داشتهها، خواستهها و الگوهای فکری ور فتاری مخاطب یا مشتری فرضی ماست.
4. ۱۰ گام برای طراحی پرسونا کدامند؟
1- جمعآوری داده
2- فرضیهسازی
3- پذیرش فرضیهها
4- تعیین تعداد پرسوناها
5- توصیف پرسونا
6- آماده کردن شرایط یا سناریوهای محتلف برای پرسوناهای مختلف
7- پایش پرسونا با افراد سازمان یا کسبوکار خود
8- در دسترس قرار دادن پرسونا برای بخشهای مختلف کسبوکار یا سازمان
9- دخالت افراد سازمان در سناریو
10- بهروزرسانی پرسونا
نظرات کاربران
کامنت شما با اسم نمایش داده میشود