چگونه استعدادهای خود را کشف کنیم؟ روش های استعدادیابی
برای همه ما حداقل یک دفعه اتفاق افتاده است که در حین انجام کاری، متوجه گذر زمان نشده‌ایم و با ذوق و شوقی وصف‌نشدنی مشغول به انجام کاری بوده‌ایم. در این موقعیت لذت‌بخش که در زندگی ما کم هم نیست، باید پای استعدادی درونی را به میان کشید. استعدادها را باید موهبتی طبیعی و خدادادی دانست که در صورت کشف شدن و به فعلیت درآمدن می‌توانند ما را تا رسیدن به قله‌های موفقیت همراهی کنند. هیچ آدم بی‌استعدادی در این کره خاکی وجود ندارد. بنابراین این تصور که من در هیچ چیزی استعداد ندارم، باوری کاملا اشتباه است. شاید بتوان بهترین و مهمترین معیار موفقیت را کشف استعدادها و تلاش برای شکوفایی آن‌ها دانست. پس اگر خود را فردی شکست‌خورده و ناموفق می‌دانید، دو حالت بیشتر ندارد؛ یا موفق به کشف استعدادهای‌تان نشده‌اید و یا از تلاش و پشتکار لازم برای شکوفایی آن‌ها برخوردار نبوده‌اید.
ما در این مقاله تصمیم داریم تا با ارائه مطالبی جامع در باب استعدادیابی، راه و رسم موفقیت را به شما نشان دهیم و کمک کنیم تا استعدادی کشف نشده از شما روی زمین باقی نماند. پس اگر مشتاقید بدانید خزانه درونی‌تان از چه توانایی و استعدادی پر شده است، ادامه مطلب را از دست ندهید.
تعریف استعداد چیست؟
کمتر پیش آمده است که از استعداد تعریفی دقیق و کاملا علمی ارائه شود. برای بسیاری از ما استعداد همان هوش است. خیلی وقت‌ها هم آن را با دانش و آگاهی اشتباه می‌گیریم. برای خیلی از افراد هم استعداد همان مهارت است. اما باید بگوییم استعداد هیچ کدام این‌ها نیست. استعداد نیرویی درونی و سازنده در فرد است که به او کمک می‌کند یک مهارت را در زمان بسیار کم، با صرف انرژی کمتر و با کیفیت بسیار عالی یاد بگیرد.
بنابراین هر جا که دیدید شخصی مهارتی مثل موسیقی را ظرف 2 یا 3 جلسه یاد می‌گیرد و بقیه افراد برای یادگیری همان مهارت نیاز به آموزشی 7 یا 8 جلسه‌ای دارند، شک نکنید که استعداد موسیقی در این شخص به صدا درآمده است.
بیشتر بخوانید:
آیا استعداد با هوش و خلاقیت تفاوت دارد؟
برای بیان تفاوت‌های موجود بین هوش، خلاقیت و استعداد شاید بد نباشد، به ارائه تعریفی کوتاه از هر کدام بپردازیم تا درکی بهتری از تفاوت‌های موجود بین این سه واژه پیدا کنیم.
علم روانشناسی هوش را معادل توانایی سازگار شدن با محیط می‌داند. به عبارتی توانایی افراد در پیدا کردن راهی برای بهره‌گیری کامل از استعدادها و ظرفیت‌های درونی را باید هوش دانست. کم نیستند افرادی که از منبع غنی از استعدادها برخوردارند اما چون راهی برای شکوفایی و بهره‌وری کامل از این استعدادها نیافته‌اند، محکوم به روزمرگی و شکست در تمامی عرصه‌های زندگی شده‌اند.
بهترین تعریف از خلاقیت داشتن نگاهی نو و بدیع به داشته‌ها و ارائه ایده‌ای تازه و منحصربه‌فرد است. ما با داشتن همین نگاه بدیع و تازه می‌توانیم به استقبال استعدادها برویم و آن‌ها را تبدیل به باارزش‌ترین سرمایه‌های زندگی‌مان کنیم. شاید خیلی از ما استعدادی قابل عرضه در نوشتن داشته باشیم. اما گوی موفقیت از آن کسی خواهد بود که کمی خلاقیت را چاشنی قلم خوب خود کند تا میزان مخاطب بیشتری را برای نوشته‌هایش پیدا کند.
همان‌طور که از تعریف‌ها مشخص است استعداد را باید اساس و پایه هر نوع زیستن باشکوهی دانست. اما تا زمانی که تلاش، پشتکار، هوش و خلاقیت پا به عرصه نگذاشته‌اند، باید شاهد خاک خوردن استعدادهای درونی خود باشیم.
انواع استعداد کدامند؟
نمی‌توان فهرستی جامع از استعدادهای آدمی را ارائه داد. این فهرست می‌تواند آنقدر در میان افراد متنوع باشد، که یقینا مجال گفتن از هر کدام آن‌ها در این مقاله وجود ندارد. اما به طور کلی استعدادهای آدمی در سه دسته کلی قرار می‌گیرد:
استعدادهای ذهنی
این گروه از استعداد را بیشتری در افرادی می‌یابیم که ضمن برخورداری از حافظه بسیار قوی، قدرت تحلیل بالایی در مسائل دارند. به علاوه اینکه در انجام امور از خلاقیت و نوآوری بیشتری هم سود می‌برند.
استعدادهای حسی
رد پای حواس پنج‌گانه را در این گروه از استعداد به خوبی می‌توان مشاهده کرد. کسانی که از حواس بینایی، شنوایی، چشایی، لامسه و بویایی خود با حداکثر کارکرد و بهره‌وری استفاده می‌کنند، در استعدادهای وابسته به حواس حرفی برای گفتن خواهند داشت.
استعدادهای حسی-حرکتی
افرادی که در این گروه از استعدادها قرار گرفته‌اند با تلفیق حواس پنج‌گانه و توانایی‌های حرکتی، سرعت عمل بیشتری را از خود در انجام امور ارائه می‌دهند. حساسیت بالای این افراد به حوادث و مسائل پیرامون باعث میشود تا واکنش و بازخوردی سریعتر و کارآمدتر را از خود نشان دهند.
چطور استعدادهای خود را کشف کنیم؟
به تعداد آدم‌های روی کره زمین راه برای شکوفایی استعدادها وجود دارد. اما شرط اول در این شکوفایی داشتن شناختی جامع و بینشی دقیق از استعدادها و ظرفیت‌های درونیست که این فرآیند با عنوان استعدادیابی در کتاب‌ها و مقالات مختلف آمده است. بنابراین هر جا چشمتان به واژه استعدادیابی خورد بدانید که قرار است راه و رسم کشف و شناخت استعدادها را بیاموزید. ما در ادامه به شرح کوتاهی از بهترین روش‌های استعدیابی می‌پردازیم.
شناخت خود (خودآگاهی)
گام اول در استعدادیابی شناخت خود است. همین الان اگر از ما خواسته شود، ظرف 1 دقیقه، 10 تا 15 تا از ویژگی‌های خود را بیان کنیم، احتمالا چیزی برای گفتن نخواهیم داشت. شناخت ناقص ما از خود مثال پاره‌سنگی‌ست که در مسیر موفقیت قرار گرفته است. ما با نداشتن درک درستی از ظرفیت‌ها و توانایی‌های‌مان راه را بر هرگونه موفقیت و پیروزی می‌بندیم. بنابراین شرط اول در استعدادیابی رسیدن به خودآگاهی کامل است که شرکت در دوره‌های مختلف خودشناسی، مطالعه کتاب‌های مفید در این زمینه و ثبت خاطرات روزانه با تمام جزئیات می‌تواند گزینه‌های کارسازی برای نائل شدن به این هدف مهم باشد.
نظرخواهی از دیگران
دیگران ما را بهتر از خودمان می‌شناسند. شاید دلیل این شناخت بهتر داشتن نگاهی متفاوت به توانمندی‌های ماست؛ نگاهی که ما از داشتن آن کاملا محروم مانده‌ایم. شاید برایتان پیش آمده باشد که علی‌رغم میل باطنی‌تان به توصیه یک دوست، در کلاسی آموزشی ثبت‌نام کرده‌اید و بعدها از توانمندی خود در حوزه مربوطه انگشت به دهان مانده‌اید. این همان شناختی همه‌جانبه از توانمندی‌های ماست که تنها در لنز دوربین دیگری یافت میشود. پس اگر از نعمت داشتن دوستانی صمیمی و خانواده‌ای همراه برخوردار هستید، همین الان خجالت را کنار بگذارید و از آن‌ها بخواهید تا شما را با ارائه فهرستی از استعدادهای نهفته در وجودتان شاد کنند.
توجه به علاقه‌مندی‌ها
آخرین بار چه کاری را با ذوق و اشتیاق فراوان انجام داده‌اید؟ یقین داشته باشید که انتهای این زنجیر شوق و علاقه به استعدادی درونی وصل است. بنابراین علاقه‌های شخصی خود در انجام کارها را تونلی به سمت استعدادهای درونی خود بدانید.
واکاوی در گذشته و تجربیات موفقیت‌آمیز
گذشته ما پر است از تجربیات موفقیت‌آمیز و تحسین‌برانگیز. کافی‌ست به تاریخچه موفقیت‌های خود در گذشته سرک بکشیم تا استعداد و توانمندی‌مان در امور مختلف را کشف کنیم.
الهام گرفتن از استعدادهای دیگران
در موقعیت‌هایی که از تمرکز لازم برای کشف استعدادها برخوردار نیستیم می‌توانیم با مشاهده دیگران و الهام گرفتن از استعدادهایی که دارند، راهی برای شناخت و کشف استعدادهای خود بیابیم.
بررسی مجموعه کتاب‌ها، فیلم‌ها و موسیقی جمع‌آوری شده توسط خود
کتاب‌ها، فیلم‌ها و موسیقی‌های شخصی ما سند معتبری از هویت ما هستند. شاید بد نباشد برای کشف استعدادهای درونی خود گریزی به این مجموعه داشته باشیم.
خارج شدن از منطقه امن خود
بیشترین موفقیت نصیب افرادی میشود که آغوش گرم خود را به روی تمام تجربیات جدید باز نگاه داشته‌اند. تجربیات جدید را باید بزرگترین آموزگار و راهنما دانست که به نحو مطلوبی ما را با استعدادها و ظرفیت‌های درونی‌مان مواجهه می‌سازد. معمولا چشیدن طعم تغییر در زندگی، برای بسیاری از افراد تلخ و کشنده است. این گروه از افراد ترجیح می‌دهند از ترس‌های خود سپری در برابر تغییر بسازند تا امنیت منطقه‌ای که در آن قرار گرفته‌اند را برای همیشه حفظ کنند. اما بهای سنگین این امنیت، هدر دادن استعدادها و توانمندی‌هاییست که می‌توانست درخششی دیگر به زندگی‌شان ببخشد.
داشتن اعتمادبه‌نفس
نداشتن باور به خود و ایمان به توانمندی‌ها بزرگترین سد بر سر راه استعدادیابی و شکوفایی توانمندی‌هاست. در بسیاری از موارد، فریاد بلند من نمی‌توانم، از من ساخته نیست، از من گذشته است، من آدم این کار نیستم، در اتاق تاریک ذهن‌مان می‌پیچد و اجازه نمی‌دهد صدای استعدادهای درونی به گوشمان برسد.
فاصله گرفتن از موانع استعدادیابی و شکوفایی ظرفیت‌های درونی
حتما جمله معروف "ما میانگین 5 نفری هستیم که با آن‌ها معاشرت می‌کنیم" به گوشتان خورده است. از این جمله طلایی می‌توان اهمیت تعامل با آدم‌ها را در صعود به قله‌های موفقیت دانست. اگر اطرافتان پر شده است از آدم‌های کم‌حوصله و ناامیدی که موفقیت را امری کاملا شانسی می‌دانند، به خاموشی استعدادهای‌تان سلام کنید. اما اگر بیشترین وقت خود را با افرادی توانمند و خوش‌بین می‌گذرانید که شرط پیروزی را در تلاش بیشتر می‌دانند، قطعا راهی برای کشف استعدادهای درونی خود خواهید یافت.
بیشتر بخوانید:
بهره‌گیری از تست‌های استعدادیابی
در نهایت اگر با وجود تمام روش‌های ذکر شده در بالا به دنبال روشی کاملا علمی و تخصصی برای استعدادیابی هستید، ما به شما استفاده از آزمون‌های استعدادیابی را پیشنهاد می‌کنیم. جهت آشنایی بیشتر با معروف‌ترین آزمون‌های استعدادیابی ادامه مطلب را دنبال کنید.
معرفی مهمترین آزمون‌های کشف استعداد
از بهترین آزمون‌های استعدادیابی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
تست استعدادیابی هالند
اگر به دنبال آزمونی برای کشف استعدادهای خود در گروه‌های شغلی مختلف هستید، تست استعدادیابی هالند بهترین انتخاب خواهد بود. هالند ذوق و علاقه افراد را چاشنی استعدادهای شغلی افراد کرده و در نهایت شش نوع تیپ شخصیتی ارائه داده است که شما با شناسایی تیپ شخصیتی خود می‌توانید شغل همسو با استعداد درونی‌تان را بیابید. این شش تیپ شخصیتی عبارتند از:
- واقع‌گرا
- جستجوگر
- سنتی و قراردادی
- هنری
- اجتماعی
- جسور و متعهد
تست استعدادیابی کلیفتون
حاصل سالها تلاش و تحقیق در موسسه گالوپ ارائه 34 قالب توانایی است که می‌تواند معرف خوبی از نقاط ضعف و قوت شما باشد.
تست استعدادیابی گاردنر
در میان روانشناسان و متخصصان حوزه استعدادیابی، گاردنر را باید سردمدار این حوزه دانست که با ارائه 10 نوع هوش و استعداد، راه را برای فرآیند استعدادیابی در کودکان هموار کرده است. این ده هوش و استعداد عبارتند از:
- هوش موسیقایی
- هوش منطقی-ریاضی
- هوش بین فردی
- هوش درون فردی
- هوش بدنی
- هوش تجسمی
- هوش کلامی
- هوش طبیعت‌گرا
- هوش هستی‌شناسی
- هوش اخلاقی
تست استعدادیابی اوکانر
جانسون اوکانر طراح این تست استعدادیابی است. در این آزمون استعدادیابی ما شاهد 12 نوع استعداد هستیم که افراد با پاسخگویی به سوالات آن می‌توانند نوع استعداد خود را در بین این 12 گروه شناسایی کنند. این 12 گروه استعداد شامل موارد زیر میشود:
- استعداد کار با انگشتان و دست‌ها
- استعداد تشخیص موسیقی و صدا
- استعداد تشخیص رنگ
- استعداد تجسم فضایی و درک ساختارها
- استعداد ایده‌پردازی
- استعداد تندخوانی و خواندن سریع
- استعداد آینده‌نگری
- استعداد تحلیل و استدلال
- استعداد کار با لغات (سیلوگرام)
- استعداد کار کردن با اعداد (محاسباتی)
- استعداد حافظه طراحی
- استعداد استقرایی
معرفی بهترین کتاب‌ها در زمینه استعدادیابی
برای موفقیت بیشتر در فرآیند استعدادیابی می‌توانید روی مطالعه کتاب‌های مفید زیر هم حساب کنید:
- کتاب کلیدهای کشف و پرورش استعداد در کودکان نوشته دن وینهاوس
- کتاب استعدادیابی؛ بی‌مصرف نیستی! نوشته مجتبی مصطفایی
- کتاب زندگی خود را طراحی کنید نوشته بیل بورنت و دیوید ایوانس
- کتاب سه گام تا کشف استعداد: کشف و شکوفایی استعداد نوشته علی پورفرزانه
کلام آخر
برای قرار گرفتن در مسیر موفقیت و صعود به قله‌های پیروزی لازم است تا نگاهی به توشه همراه خود داشته باشیم. توشه ما در این مسیر همان استعدادها و توانمندی‌های‌مان است که با کشف آن‌ها می‌توانیم میان‌برترین راه را برای رسیدن به آرزوهای‌مان بسازیم. ما در این مقاله تلاش کردیم با ارائه مطالبی جامع در باب استعدادیابی، راهنمایی جامع را در فرآیند کشف استعدادها در اختیار شما قرار دهیم.
سوالات متداول
تفاوت بین استعداد و مهارت چیست؟
خاستگاه استعداد و مهارت یکسان نیست. استعداد یک موهبت درونیست که در آن ژنتیک حرف اول را می‌زند. اما مهارت توانمندی‌ست که با کمک تلاش و پشتکار به وجود می‌آید.
آیا صرف داشتن استعداد می‌توان به موفقیت نائل شد؟
تا زمانی که موتور هوش، خلاقیت و پشتکار در آدمی روشن نشده است، نمی‌توان برای رسیدن به موفقیت روی استعدادها حساب کرد.
بین استعداد و پشتکار کدام یک از اهمیت بیشتری برخوردار است؟
تلاش لازمه شکوفایی استعدادهاست. چه بسیار افرادی که از استعداد لازم در امری برخوردار نبوده اما با تلاش بیشتر توانمندی‌های خود را در آن حوزه ارتقا داده‌اند. پس تلاش از استعداد مهمتر است.
بهترین زمان برای استعدادیابی و شکوفایی توانمندی‌ها چه زمانی‌ست؟
این واقعیت قابل انکار نیست که شکوفایی استعدادها در دوره‌های حساس سنی می‌تواند بهترین مزایا و فواید را نصیب افراد کند و افراد هر چه زودتر پی به توانمندی‌های خود ببرند، می‌توانند موفقیت‌های بیشتری را در عرصه‌های مختلف زندگی از آن خود کنند. اما در کنار این واقعیت مهم باید اقرار کرد که هیچ زمانی برای کشف و شکوفایی استعدادها دیر نیست.
مقالات مرتبط
نظرات کاربران
کامنت شما با اسم نمایش داده میشود