اعتماد به نفس چیست؟ 25 راهکار افزایش اعتماد به نفس
اعتمادبهنفس داشته باش؛ این پرتکرارترین توصیه ما به دوست و آشنا در هنگام مواجهه با بزنگاه‌های زندگی و شرایط بحرانی‌ست. در بسیاری از موارد هم اگر از ما بپرسند اعتمادبهنفس یعنی چه؟ معمولا پاسخ دندان‌شکن و قانع‌کننده‌ای در آستین نداریم. برای ما همین کافی‌ست که می‌دانیم اعتمادبهنفس برگ برنده‌ای است که اگر در دست داشته باشیم، کارها را سریعتر و بهتر انجام خواهیم دادیم. ضمن اینکه احساس شعفی وصف‌‍نشدنی را تجربه خواهیم کرد. تصورات ذهنی ما از اعتمادبهنفس با واقعیت هم خیلی فاصله ندارد؛ پای اعتمادبهنفس که در میان باشد، موفقیت‌های ریز و درشت است که روانه زندگی‌هامان میشود. اگر شما هم مشتاقید تا بدانید چگونه می‌توان با اعتمادبهنفس گوی موفقیت را از آن خود کرد، تا پایان مقاله همراه ما باشید.
اعتمادبهنفس چیست؟
اگر در میان انبوهی از کتاب‌های روانشناسی و متون علمی که در باب اعتمادبهنفس وجود دارد، جست‌وجو کنیم، با تعاریف و توصیفات متعددی از اعتمادبهنفس مواجهه می‌شویم. به عنوان مثال:
"سیندی پیچ" اعتمادبهنفس را چگونگی قضاوت و نگرش‌های شما درباره خودتان می‌داند.
"ویلیام پراکتور" اعتمادبهنفس را خودشناسی، احترام به خود و ارزش قائل شدن برای خود تعریف می‌کند.
"پروین علیپور" اعتمادبهنفس را مجموعه‌ای از افکار، احساسات و عواطف در زندگی می‌داند که حس ارزشمندی را برای فرد به ارمغان می‌آورد.
اما در میان این تعاریف شاید هیچ کدام به اندازه دیکشنری وبستر حق مطلب را در مورد اعتمادبهنفس ادا نمی‌کند. از منظر دیکشنری وبستر اعتمادبهنفس یعنی باور و اعتماد افراد به قدرت و توانمندی‌های خود است. این تعریف ضمن اینکه تصویری درست‌تر و دقیق‌تر از اعتمادبهنفس را برای ما به تصویر می‌کشد، با آنچه که از اعتمادبهنفس در ذهن ما جا خوش کرده است، مطابقت بیشتری دارد. با این تفاوت که معمولا ما اعتمادبهنفس را در مفهوم بسیار کلی و جامع آن مورد استفاده قرار می‌دهیم؛ به عنوان مثال وقتی کسی به ما می‌گوید، من اعتمادبهنفس دارم، تصور می‌کنیم این شخص در هر کار و مهارتی توانمند است. در صورتی که ممکن است شخصی در نقاشی کردن توانمند باشد اما در تدریس کردن فاقد مهارت و توانمندی باشد. بنابراین بعد از این بهتر است اصطلاح اعتمادبهنفس را به شکل کاملا اختصاصی مورد استفاده قرار دهیم. مثلا بگوییم من در بسکتبال اعتمادبهنفس دارم.
اعتمادبهنفس و عزت‌نفس چه تفاوتی دارند؟
در بسیاری از متون علمی و کتاب‌های روانشناسی اصطلاح اعتمادبهنفس را با عزت‌نفس یکی دانسته و گاها به جای هم مورد استفاده قرار می‌دهند. اما در واقعیت تفاوت‌های ظریفی بین این دو واژه وجود دارد. همچنان که اگر معنای این دو واژه یکی باشد، دیگر چه نیازی به استفاده از دو اصطلاح متفاوت است؟
عزت‌نفس یعنی اینکه انسانی عمیقا احساس ارزشمندی و توانمندی کند. اگر این تعریف از عزت‌نفس را بپذیریم باید اعتمادبهنفس را بخش کوچکی از عزت‌نفس بدانیم که مولفه توانمندی را در آن تکمیل می‌کند. بنابراین می‌توان اعتمادبهنفس را میان‌برترین راه برای ارتقای عزت‌نفس دانست. ذکر این نکته حائز اهمیت است که زمانی اعتمادبهنفس منجر به تقویت عزت‌نفس میشود که این توانمندی در حوزه ارزش‌های شخصی افراد صورت گیرد؛ به عنوان مثال اگر شما در امر سخنرانی از مهارت و توانمندی زیادی برخوردار باشید اما داشتن فن بیان در حوزه ارزش‌های شما نگنجد، این توانمندی هیچ کمکی به افزایش عزت‌نفس شما نخواهد کرد. آنجایی که توانمندی‌های ما بتواند خلاهای ارزشی‌مان را پر کند می‌توان اعتمادبهنفس را هم‌سو با عزت‌نفس دانست.
نشانه‌های اعتمادبهنفس پایین چیست؟
برای همه ما پیش آمده است که در شرایطی احساس خجالت و شرمندگی کنیم و خودمان را بابت ضعف‌هایمان مورد شماتت و سرزنش قرار دهیم. نداشتن اعتمادبهنفس را می‌توان شبیه به یک آنفولانزا دانست که آثار و علائم آن به خوبی در ظاهر افراد نمود پیدا می‌کند. شاید بتوان بزرگترین نشانه کمبود اعتمادبهنفس در افراد را شکننده بودن و آسیب‌پذیر بودن آن‌ها دانست. اما از دیگر نشانه‌های اعتمادبهنفس پایین باید به موارد زیر اشاره کرد:
عدم احساس خوشایند در جمع
اولین نشانه عدم اعتمادبهنفس راحت نبودن در جمع است. معمولا کسانی که فاقد اعتمادبهنفس هستند، ضمن اینکه افرادی گوشه‌گیر و ساکت هستند، در جمع متوسل به هر کاری می‌شوند تا از صحبت کردن با دیگران اجتناب کرده باشند. این گروه از افراد چون فکر می‌کنند به اندازه کافی خوب و دوست‌داشتنی نیستند، با بهانهتراشیهای مختلف از حضور در مهمانی‌ها فرار می‌کنند.
نداشتن مهارت نه گفتن
نداشتن اعتمادبهنفس، قدرت نه گفتن را از افراد سلب می‌کند. معمولا این دسته از افراد چون ترس و نگرانی شدیدی از طرد شدن و تنهایی دارند، از درخواست‌های دیگران با یک بله محکم استقبال می‌کنند.
بیشتر بخوانید:
اهمیت دادن بیش از اندازه به ظاهر خود
افرادی با اعتمادبهنفس پایین ظاهر خود را مهم‌ترین سلاح برای پوشاندن احساس خجالت و شرمندگی درونی می‌دانند. به همین دلیل با افراط و زیاده‌روی در آرایش ظاهری تلاش می‌کنند تا کمبود اعتمادبهنفس را در خود جبران نمایند.
عدم انتقادپذیری
شنیدن انتقاد از زبان دیگری هیچ معنایی جز طرد شدن و دوست‌داشتنی نبودن در ذهن افرادی با اعتمادبهنفس پایین ندارد. این افراد در برابر انتقادها به شدت عصبانی و کلافه می‌شوند.
عدم ابراز شجاعانه عقاید و نظرات و نداشتن ثبات در اعتقادات
افرادی با کمبود اعتمادبهنفس احساس ارزشمندی خود را از منابع بیرونی دریافت می‌کنند. همین امر منجر به عدم ثبات در اعتقادات و باورهای شخصی آن‌ها میشود. به عبارتی این افراد دیدگاه‌های شخصی خود را با میل و علاقه مخاطبان‌شان مطابقت می‌دهند تا تصویر خوشایندی را از خود در ذهن افراد به یادگار بگذارند.
مقایسه خود با دیگران
افرادی با اعتمادبهنفس پایین فاقد هر گونه استاندارد شخصی هستند. متر و معیار این افراد برای خوب بودن دیگران هستند. به عبارتی این گروه از افراد را می‌توان بازیگرانی روی صحنه دانست که تنها میل و خواسته دیگری را هدف مهم زیستن خود می‌دانند.
نیاز به تایید شدن از جانب دیگران
افرادی با اعتمادبهنفس پایین، برای تکمیل احساس ارزشمندی خود به منابع بیرونی نظیر حمایت و تایید دیگران متوسل می‌شوند.
مقاومت در برابر تغییر
نداشتن اعتمادبهنفس به معنای باورنداشتن خود و عدم اطمینان به توانمندی‌هاست. این عدم باور به خود سختی روبه‌رو شدن با تغییر را دوچندان می‌کند، تا جایی که این گروه از افراد تصمیم می‌گیرند با ماندن در منطقه امن ، آرامش خود را حفظ کنند.
عدم برخورداری از زبان بدن مناسب
بهترین جایی که می‌توانید از خزانه غنی اعتمادبهنفس در درون افراد باخبر شوید، زبان بدن آن‌هاست. معمولا افرادی با اعتمادبهنفس بالا سر به بالا و سینه رو به جلو حرکت می‌کنند و این دقیقا مخالف چیزی‌ست که در افراد فاقد اعتمادبهنفس مشاهده می‌کنیم. معمولا این گروه از افراد صاحب زبان بدنی بسیار ضعیف با حالت خمیده و سر به زیر هستند.
بیشتر بخوانید:
توجیه کردن اشتباهات خود
باور به توانمندی‌ها تعهد و مسئولیت‌پذیری را در افراد ارتقا می‌دهد؛ چیزی که در افرادی با اعتمادبهنفس پایین وجود ندارد. معمولا این گروه از افراد دیگران را مسئول خطاها و اشتباهات خود می‌دانند.
داشتن کمال‌گرایی بالا
اعتمادبهنفس پایین در افراد آن‌ها را تبدیل به افرادی کمال‌گرا می‌کند که تاب و توان روبه‌رو شدن با هیچ نقص و شکستی را ندارند. این افراد از هر چیزی کمال آن را می‌خواهند. ذکر این نکته مهم است که در بسیاری از موارد کمال‌گرایی راه فراری برای قبول مسئولیت است.
معایب اعتمادبهنفس پایین چیست؟
اعتمادبهنفس بالا ضامن موفقیت افراد در زندگی شخصی و حرفه‌ای است. نداشتن اعتمادبهنفس ضمن اینکه فرصت موفقیت و پیروزی را در بخش‌های متعدد زندگی از افراد سلب می‌کند، پیامدها و خسار‌ت‌های جبران‌ناپذری را برای آن‌ها به دنبال خواهد داشت.
افزایش حسادت
مطالعات علمی نشان داده است که رابطه مستقیمی بین حسادت و احساس شخصی افراد نسبت به خود وجود دارد. به میزانی که افراد احساس بدتری نسبت به خود و توامندی‌های‌شان داشته باشند، بیشتر به دیگران حسادت می‌ورزند.
عدم تاب‌آوری در برابر مشکلات
باور نداشتن خود انعطاف‌پذیری افراد را در برخورد با چالش‌های زندگی به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد.
افزایش روحیه شکست‌پذیری
عدم اعتمادبهنفس، رمق و انرژی را از افراد برای تلاش کردن و جنگیدن به یغما می‌برد. این گروه از افراد از ریسک‌پذیری بسیار پایینی برخوردار هستند و صاحب نگاهی بدبینانه و منفی‌باف هستند که به آن‌ها اجازه مبارزه کردن برای رسیدن به خواسته‌ها و آرزوهای ذهنی را نمی‌دهد.
خودشیفتگی بالا
افرادی که فاقد اعتمادبهنفس هستند، برای جبران احساس خودکم‌بینی به تعریف و تمجید از خود پناه می‌برند.
عدم شکوفایی استعدادها
اعتمادبهنفس پایین ضمن ایجاد احساس شرم و خجالت از خود، دیواری بزرگ از ترس‌ها را در مقابل افراد قرار می‌دهد که به آن‌ها اجازه شکوفا کردن استعدادها و توانایی‌های بالقوه را نمی‌دهد. به علاوه اینکه اعتمادبهنفس پایین با کم‌رنگ کردن نقاط قوت و بزرگ جلوه دادن نقاط ضعف جسارت و شجاعت تلاش کردن برای شکوفایی استعدادها را از افراد سلب می‌کند.
افزایش آسیب‌پذیری در برابر مواد مخدر
نداشتن اعتمادبهنفس ضمن کاهش تاب‌آوری افراد در برابر چالش‌های زندگی روحیه مبارزه‌جویی را نیز در آن‌ها از بین می‌برد. به عبارتی این گروه از افراد در مواجهه با مشکلات زندگی به جای بهره‌مندی از راه‌حل‌های هوشمندانه به ساده‌ترین راه‌ها مثل مصرف مواد مخدر پناه می‌برند.
عدم توجه به نیازهای شخصی خود
سالها زندگی کردن بر حسب علاقه و میل شخصی دیگران، باعث میشود تا افراد از خود دست کشیده و خواسته‌ها و نیازهای‌شان را به دست فراموشی بسپارند.
چطور اعتمادبهنفس را افزایش دهیم؟
برخلاف تصورات ذهنی برخی از افراد که گمان می‌کنند اعتمادبهنفس موهبتی الهی است، باید بگوییم اعتمادبهنفس یک موهبت اکتسابی است که می‌توان با تغییر سبک زندگی و انجام تمرینات مختلف آن را در وجود خود تقویت کرد.
با ترسهایتان روبه‌رو شوید
تا زمانی که پشت ترسهایتان پنهان شده‌اید، خبری از افزایش اعتمادبهنفس نخواهد بود. برای شروع انجام کاری داشتن کمی شک و تردید نسبت به توانایی‌ها می‌تواند منجر به بهبود عملکرد شود. خودتان را به یک آزمایش ساده دعوت کنید؛ بعدا متوجه خواهید شد که اشتباه کردن آنقدر هم بد نیست.
بیشتر بخوانید:
بر دانش و آگاهی خود بیفزایید
افزایش دانش و آگاهی به شما کمک می‌کند در هر جمعی که قرار بگیرید، حرفی برای گفتن داشته باشید. با به‌روز کردن اطلاعات خود، می‌توانید طعم شیرین خودباوری را در ذهن‌تان تجربه کنید.
مهارت‌های جدید یاد بگیرید
هیچ چیزی به اندازه مهارت نمی‌تواند خزانه خالی اعتمادبهنفس را در افراد پر کند. با یادگیری مهارت‌های جدید ضمن افزایش توانمندی‌ها زمینه را برای موفقیت‌های بیشتر فراهم کرده‌اید.
خود را با دیگران مقایسه نکنید
به میزانی که بیشتر خود را با دیگران مقایسه کنید، به همان اندازه بیشتر گرفتار حسادت خواهید شد. از آنجایی که رابطه تنگاتنگی بین حسادت و احساس شما نسبت به خودتان وجود دارد، می‌توان گفت هر چه بیشتر در دام حسادت گرفتار شوید، بیشتر اعتمادبهنفس خود را از دست خواهید داد.
سعی کنید تفکر منفی را کمتر کنید
افکار ناکارآمد و خودگویی‌های منفی دشمن بزرگ اعتمادبهنفس هستند. این افکار و خودگویی‌های منفی ضمن محدود کردن توانایی‌های‌تان، ضمیر ناخودآگاه شما را متقاعد می‌سازد که از عهده انجام کاری برنمی‌آیید.
به علائق خود بپردازید
تلاش کنید تا امور مورد علاقه خود را بیابید. میل و اشتیاق فراوان در انجام کاری را می‌توان به مثابه موتور انگیزه آن کار دانست که فرآیند مهارت پیدا کردن در آن را سرعت می‌بخشد.
ورزش کنید
مطالعات نشان داده است که داشتن فعالیت بدنی منظم، تصویر ذهنی افراد را نسبت به بدن‌شان به طور قابل توجهی بهبود می‌بخشد. به علاوه اینکه ورزش کردن تاثیری شگرف در تقویت اراده و پشتکار افراد دارد.
رژیم غذایی سالم داشته باشید
سهم مهمی از احساس خوب شما نسبت به خودتان را سلامتی بدنتان برعهده دارد. با پیاده‌سازی رژیم غذایی سالم، در داشتن بدنی سالم بزرگترین گام را برداشته‌اید.
استرس را کنترل کنید
استرس و اضطراب با مختل کردن عملکرد ذهنی منجر به کاهش اعتمادبهنفس در افراد میشود. برای مدیریت اضطراب می‌توانید از مدیتیشن بهره ببرید.
آراسته باشید
بخشی از اعتمادبهنفس را آراستگی ظاهر افراد تکمیل می‌کند. تلاش کنید تا پوششی مناسب شخصیت خود بیابید که ضمن تمیزی و آراسته بودن شما نیز در آن احساس مطلوبی را تجربه کنید.
از انتقادهای خوب دیگران ناراحت نشوید
انتقادهای سازنده دیگران می‌توانند بزرگترین راهنما در جهت رشد و توسعه و فردی افراد باشند. در بسیاری از موارد نگاه نکته‌سنج و دقیق دیگران می‌تواند بیشترین تاثیر را در افزایش آگاهی ما نسبت به نقاط ضعفمان داشته باشد.
بیشتر بخوانید:
بر نقاط قوت خود تمرکز کنید
ساده‌ترین راه برای ارتقای اعتمادبهنفس تمرکز کردن روی نقاط قوت است. دفتری را تهیه کرده و در آن دستاوردها و موفقیت‌های‌تان را ثبت کنید. ثبت و یادآوری موفقیت‌ها تاثیری شگرف در افزایش باور شما به توانمندی‌های‌تان دارد.
روابط مثبت ایجاد کنید
بیشتر از آنچه که تصور کنید، اطرافیان شما در باورها و نگرش‌های‌تان تاثیرگذار هستند. اطراف خود را با دوستانی پر کنید که ضمن پذیرش بی‌قیدو‌شرط، اسباب موفقیت و پیروزی را برای شما فراهم می‌کنند.
با خودتان مهربان باشید
مهربانی و شفقت با خود مستلزم این است که اشتباه کردن و ناقص را بودن بخشی طبیعی از انسان بودن بدانید و در هنگام شکست و اشتباه از انعطاف‌پذیری عاطفی بیشتری نسبت به خود برخوردار باشید.
نه گفتن را یاد بگیرید
شرط مهم در اعتمادبهنفس احترام گذاشتن به خود است. با نه گفتن اولین گام را در این امر برداشته‌اید. تلاش کنید با خواسته‌هایی که مانع موفقیت شماست، مخالفت کنید.
کلام آخر
اعتمادبهنفس موهبتی کاملا اکتسابی است که درهای موفقیت و پیروزی را به روی ما می‌گشاید. ما در این مقاله تلاش کردیم ضمن معرفی و توصیف کامل اعتمادبهنفس، با ارائه روش‌های کارساز افزایش اعتمادبهنفس، تلنگر لازم را در تغییر باورهای ذهنی شما به توانمندی‌های‌تان ایجاد کرده باشیم. تجربیات شما در این مورد می‌تواند تکمیل‌کننده این مطلب باشد.
سوالات متداول
بهترین تعریف از اعتمادبهنفس چیست؟
اعتمادبهنفس باور و اعتمادی است که افراد نسبت به توانمندی‌های خود دارند.
تفاوت بین اعتمادبهنفس و عزت‌نفس کدام است؟
اعتمادبهنفس باور و اطمینان افراد به توانمندی‌های خود است اما عزت‌نفس احساسی‌ست که افراد نسبت به ارزشمندی خود دارند.
مهم‌ترین پیامدها و آسیب‌های نداشتن اعتمادبهنفس کدام است؟
از مهم‌ترین پیامدهای نداشتن اعتمادبهنفس افتادن در تله بی‌ارزشی، دست‌وپنجه نرم کردن با احساس افسردگی و اضطراب، از دست دادن لذت و افتادن در دام الکل و مواد مخدر است.
چرا داشتن اعتمادبهنفس لازم و ضروری است؟
داشتن اعتمادبهنفس به افراد کمک می‌کند ضمن ایجاد تعادل بین نقاط ضعف و قوت خود اسباب موفقیت و پیروزی را در عرصه‌های مختلف زندگی برای خود فراهم کنند.
مقالات مرتبط
نظرات کاربران
کامنت شما با اسم نمایش داده میشود